In Nederland gebeurt het ongeveer één keer per jaar: een brand in een ondergrondse parkeergarage. Meestal is de schade enorm, maar gelukkig vielen er tot nu toe geen slachtoffers. Hoe kunnen we dat zo houden?
Grauwgrijze muren, flikkerende tl-buizen en galmende voetstappen in de verte. Als een regisseur van een lowbudgetfilm een horrorscène in beeld wil brengen, hoeft hij geen geld uit te geven aan een duur decor. Alles wat hij nodig heeft, is een ondergrondse parkeergarage. Suspense verzekerd.
Autobrand
Ook in werkelijkheid gaat het in die parkeergarages wel eens mis. Niet vanwege criminelen of vampieren, maar door een brand in een auto. Zo’n brand zorgt namelijk voor een enorme warmtestuwing en erger nog: voor een gevaarlijke rookontwikkeling. Nog dramatischer wordt het als de vlammen overslaan naar de auto’s ernaast. Staan er eenmaal drie in brand, dan kan de brandweer het vuur nauwelijks nog blussen. Een echt horrorscenario.
Nee, doden zijn er in Nederland nooit gevallen, maar volgens Vincent de Winter, teamleider Advies bij Brandweer Hollands-Midden, is een parkeerbrand zeker niet zonder risico’s. “Zo’n brand is bijvoorbeeld riskant voor bewoners van appartementen vlak in de buurt. Door de enorme hitte zie je vaak grote schade aan de constructies. De vloeistof in het beton verdampt en dat beton gaat spatten: het wordt gedeeltelijk afgebroken. Ook kunnen er allerlei schadelijke gassen vrijkomen, zoals koolmonoxide. Je ziet vaak dat zo’n complex geheel of gedeeltelijk moet worden ontruimd. En in het uiterste geval wordt het zelfs afgebroken.”
Diepste parkeergarage van Nederland
Daarom is De Winter erg te spreken over de nieuwe parkeergarage in Leiden, de diepste van Nederland. Allereerst iets over de sfeer: in deze garage wordt de toon niet gezet door schimmig grijs, maar door vrolijk oranje, met op iedere verdieping een kleurrijke illustratie. En – voor de brandweer nog belangrijker – er is al in een vroeg stadium nagedacht over de brandveiligheid. “Die garage ligt vlakbij een historische molen”, zegt De Winter. “En bovendien staan er in de nabije omgeving enkele woonhuizen. Daarom nam de gemeente geen risico. De brandveiligheid was één van de belangrijke selectiepunten bij de aanbesteding.”
Brandscenario
Want wat gebeurt er als het in de Leidse parkeergarage misgaat? Als er een auto in de brand vliegt en er mensen in de garage aanwezig zijn? Volgens De Winter ontvouwt zich dan het volgende scenario. Allereerst activeert de hitte een sprinklerinstallatie. “Dat is wat ons beviel aan het plan van de uiteindelijke aannemer”, zegt De Winter. “Een sprinklerinstallatie in een parkeergarage, dat zie je in Nederland niet zo vaak. Maar het is volgens ons wel een goede oplossing. In de meeste gevallen zal zo’n installatie de brand gewoon blussen en als dat niet lukt, bijvoorbeeld in een elektrische auto met batterijen, dan blijft de situatie door de sprinkler in ieder geval beheersbaar.”
Bovendien klinkt er onmiddellijk een alarm. De Winter: “Dat is een combinatie van een alarmsignaal en gesproken tekst. De bezoekers moeten vluchten naar een glazen compartiment. Dat bevindt zich op een afstand van hoogstens dertig meter en het is zowel vuur- als rookbestendig. Daar kunnen mensen de lift nemen naar de uitgang.”
Vervolgens arriveert de brandweer. “Vanuit het glazen compartiment kunnen wij zien waar de brand zich bevindt”, vertelt De Winter. Hij vervolgt: “Binnen 17 minuten zorgen wij voor water op het vuur en na 45 minuten is de garage weer rookvrij.”
Onveilig gedrag
Goed doordacht dus, maar toch… 100% garantie geeft dit allemaal niet. Want volgens De Winter is de heilige koe vaak precies dat: heel heilig. “Je staat er af en toe van te kijken wat mensen doen om hun spullen te redden, vooral als het gaat om hun auto. Je kunt er dus nooit vanuit gaan dat ze inderdaad braaf de aanwijzingen volgen en hun toevlucht zoeken in het glazen compartiment. Het kan gebeuren dat iemand gewoon in zijn auto stapt en, à la James Bond, dwars door het vuur naar de uitgang rijdt. Niet iedereen is 100% op de hoogte van de langetermijnrisico’s van rook, van alle kankerverwekkende deeltjes en vervelende koolwaterstoffen. Daar moeten we nog meer voorlichting over geven, op scholen en ook bij het behalen van het rijbewijs.”
Vluchtwegmarkering
Om ervoor te zorgen dat mensen in een parkeergarage de weg kunnen vinden naar een veilig (glazen) compartiment, kan het best met de karakteristieke groene bordjes worden gewerkt: een helderverlicht wit mannetje en een pijl naar boven. Uit internationaal onderzoek is gebleken dat de kans het grootst is dat mensen dit snappen.
Echter, vaak hangen veel van die aanduidingen op de verkeerde plaats. Ze zijn bijvoorbeeld bevestigd aan het plafond, maar dat heeft een groot nadeel: bij een brand trekt de rook naar boven en die zal zo’n bordje snel verduisteren. Beter is het om het te bevestigen aan een deur, een meter lager, zoals ze ook in de parkeergarage in Leiden hebben gedaan. En helemaal ideaal is om de vluchtweg ook aan te geven op de vloer. Maar dat laatste is duur. PP//
Dit is een bewerkte versie van het artikel dat oorspronkelijk is gepubliceerd in Veiligheid 72, eerste kwartaal 2018
Foto bij opening artikel: Jorrit Lousberg/Light at Work
