Bedrijfshulpverlening in een suikerfabriek. Het klinkt misschien niet spannend, want suiker is niet erg brandbaar. Maar toch… bhv-coördinator bij Cosun Beet Company in Dinteloord is wel degelijk een drukke baan. Want in die fabriek produceren ze niet alleen suiker, maar ook biogas.
Het is maar goed dat we dit interview hebben gepland in juni, want dan heeft Luc Hoevenaars tenminste tijd. Op dit moment staan de suikerbieten namelijk op het land, en ze worden pas geoogst in september. “Dan gaat het stressniveau hier bij Cosun Beet Company omhoog. Want dan begint de campagnetijd. De bieten worden dan verwerkt tot kristalsuiker. Dat betekent dat de productie hier 24 uur per dag draait en dan zijn de risico’s ook het grootst. De maanden januari tot september kunnen we gebruiken om de zaken voor te bereiden, om ervoor te zorgen dat we vanaf september efficiënt en veilig kunnen werken.”
Veiligheid op nummer 1
Die voorbereiding ligt voor een groot deel op het bord van Hoevenaars zelf. Hij is namelijk coördinator bhv en in de zomermaanden zorgt hij voor het onderhoud van het materiaal. “Denk bijvoorbeeld aan de AED’s. Daarvan hebben we er in de vestiging zo’n acht hangen. Ieder jaar moeten die worden gekeurd: hoe zit het bijvoorbeeld met de kwaliteit van de accu’s? Soms blijkt bij de keuring dat zo’n AED moet worden vervangen. Dan zorg ik ervoor dat we kiezen voor het nieuwste model – maar geen model dat te veel afwijkt van het vorige. Nogmaals, er hangen er hier acht, en je wilt natuurlijk dat mensen ze alle acht kunnen bedienen.”
Hoevenaars is tevens verantwoordelijk voor het onderhoud van brandblussers. “Ook die blussers laten we ieder jaar keuren, in augustus. Mijn taak is om die opdracht te bevestigen naar de leverancier en ook om ervoor te zorgen dat de onderhoudsfunctionaris toegang heeft tot de ruimtes waar hij mag komen. En minstens net zo belangrijk: dat hij in de andere ruimtes juist niet naar binnen kan. Veiligheid en voedselveiligheid staan bij ons op nummer 1.”
Biogas als nevenactiviteit
Het takenpakket van Hoevenaars werd de afgelopen tijd nog wat zwaarder. En dat heeft volgens Hoevenaars niet zozeer te maken met het primaire proces – de productie van suiker – maar vooral met een nevenactiviteit. “Weet je wie de grootste producent is van groen gas in Nederland? Juist: wij. Je moet weten, voordat wij de bieten kunnen omzetten in suiker, moeten we ze eerst wassen. En hoe hard we ook proberen dat te voorkomen: bij dat wassen glipt er altijd suiker in het water. Logisch dus om iets met dat water te doen. We zetten die suikers eerst om tot zuren en daarna tot methaangas. Dat gas gebruiken we in onze eigen stoomketel, maar er gaat ook een groot gedeelte naar het openbare net: zo’n 10 miljoen kubieke meter per jaar. Daar kun je inderdaad heel wat huishoudens van gas mee voorzien. Ter vergelijking: ikzelf gebruik jaarlijks maar zo’n 1100 kuub.”
ATEX-richtlijnen
Een mooie nevenactiviteit dus, maar: “Dat gas is natuurlijk explosief”, zegt Hoevenaars. “En als er een leiding scheurt, kan het vrijkomen in de omgeving. Daarom moeten wij ons houden aan ATEX-richtlijnen, aan de eisen voor gas- en stofinstallaties. Ook hebben wij ons systeem onderworpen aan een gevaren (hazard)-studie. Daarbij beschrijven we mogelijke scenario’s. Wat zou er kunnen gebeuren als het fout gaat? En welke tegenmaatregelen kun je dan nemen? Dat gas wordt bijvoorbeeld op druk gebracht met een compressor. Als de druk te hoog wordt, leidt dat tot risico’s. Daarom is er een overdrukklep geplaatst: die zal de hogedruk verplaatsen naar de zuigkant van de compressor. En als dat niet helpt, als de druk toch blijft toenemen, zet hij de hele installatie automatisch stil.”
Cruciale rol voor portier
Stevige beveiligingsmaatregelen dus. Maar toch, een bhv’er als Hoevenaars bereidt zich natuurlijk altijd voor op het zwartste scenario. “Als het echt misgaat, ligt er een cruciale rol voor de portier”, zegt Hoevenaars. “Zodra die een melding binnenkrijgt, doorloopt hij een vast draaiboek. Allereerst zal hij nagaan of het gaat om een telefonische melding of om een automatische, bijvoorbeeld van de brandmeldinstallatie. In dat laatste geval zal hij altijd nagaan of er ook echt iets aan de hand is. Het is wel eens gebeurd dat die installatie aansloeg, omdat mensen op een afdeling wat stof bij elkaar veegden. Vals alarm dus, en daar wil je niet je hele bhv-organisatie voor laten uitrukken.”
Als er werkelijk wat aan de hand is, alarmeert de portier de dienstdoende bhv’ers. Dat zijn er iedere dag minstens vijf, onder leiding van een ploegleider bhv, en de portier weet precies wie hij moet inschakelen. Volgens Hoevenaars is dat namelijk afhankelijk van de plaats waar de melding vandaan komt. “Het scheelt nogal of die afkomstig is van een afdeling met stoomturbines, of van een van onze kantoren. Natuurlijk, ook daar kan iets ernstigs aan de hand zijn; iemand kan bijvoorbeeld een hartaanval krijgen of een prullenbakbrand kan zich hebben verspreid. Maar ook in dat laatste geval is de vuurlast heel anders dan bij biogas of stofexplosies. Nogmaals, die portier speelt een cruciale rol en het is natuurlijk heel belangrijk dat hij goed is opgeleid. Dat is de verantwoordelijkheid van zijn teamleider, maar daar hebben wij wel regelmatig contact mee.”
Bhv-opleiding
Het woord is gevallen: opleiding. Ook dit is een aspect waar Hoevenaars tijdens de zomermaanden veel aandacht aan besteedt. “Alle 78 bhv’ers gaan jaarlijks naar een terugkomdag. Daar krijgen ze eerst een theoretische opfriscursus en vervolgens gaan ze actief aan de slag, bijvoorbeeld met ontruiming. De opleider heeft dan vaak een enorme container neergezet met daarin een brandende prullenbak. Geen al te grote brand dus, maar wel een gevaarlijke, zeker als er veel brandend materiaal omheen staat. De opdracht aan de deelnemers is duidelijk: de brand blussen.”
Maar aan de andere kant… als de deelnemers direct met hun blusser de container binnen stormen, moeten ze zich voorbereiden op wat kritische noten. “Voordat je dat doet, is het heel belangrijk om inzicht te krijgen in de omgeving”, zegt Hoevenaars. “Want hoe zit het met het gas en de elektriciteit? Zelfs bij een beginnende brand kunnen er draden bloot komen te liggen en gasleidingen beschadigen. Heel belangrijk dus om dat gas en de stroom van tevoren uit te schakelen. Uiteraard krijgen de deelnemers die feedback na afloop terug: tops en tips, alles wat goed ging en alles wat beter kon. En natuurlijk zullen wij daar het programma voor de volgende keer op afstemmen.” PP//
Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd in Veiligheid 86, vierde kwartaal 2021
