Het NIBHV viert in 2025 een bijzonder jubileum: het kennisinstituut voor bedrijfshulpverlening en arbeidsveiligheid bestaat dan 25 jaar. Wat waren de belangrijke ontwikkelingen van de afgelopen jaren? En wat zijn de verwachtingen en plannen voor de toekomst? Koos Pulleman, Barry van Straaten en Loes Wetzel van het NIBHV vertellen over de missie om de werkomgeving steeds veiliger te maken.
“De feestelijke opening van het Nederlands Instituut Bedrijfshulpverlening (NIBHV) in 2000 was spectaculair. We waren een klein team, met een grote ambitie: de kwaliteit van de bedrijfshulpverlening in Nederland waarborgen”, vertelt Loes Wetzel, medewerker support met een specialisatie in cursusadministratie. “Ik ben trots op waar we nu, 25 jaar later, staan. We staan bekend als hét kennisinstituut voor bhv, en de opleiders, instructeurs en cursisten zijn tevreden over onze producten, diensten en service.”
Wetzel werkt al sinds de allereerste dag bij het NIBHV. Ze was werkzaam bij het Nederlands bureau brandweerexamens (NBBE) toen Jan Wolter Ouwehand van het Nederlands Instituut voor Brandweer en Rampenbestrijding (NIBRA) daar het initiatief nam tot de oprichting van het NIBHV.
Koos Pulleman, sinds 2012 directeur van het NIBHV: “Ouwehand legde vanuit het NBBE en het NIBRA de basis voor het huidige Nederland Instituut Publieke Veiligheid (NIPV). In combinatie met het Oranje Kruis, dat EHBO-expertise inbracht, ontstond zo het NIBHV. Met als taak om les- en leermiddelen te ontwikkelen en de certificering van bhv’ers in goede banen te leiden.” Nog altijd zijn het NIPV en Oranje Kruis aandeelhouders van het NIBHV.
Richtinggevend
Het team van het NIBHV zet zich in om bedrijfshulpverleners in staat te stellen het verschil te maken – voor, tijdens én na een incident. Het NIBHV Keurmerk geeft bhv-organisaties het vertrouwen dat alle bhv-opleidingen en veiligheidscursussen voldoen aan de kwaliteit die men verwacht.
“Als ontwikkelaars van les- en leerstof voor de bhv zijn we in de gelegenheid om de koers mede te bepalen en de kwaliteit hoog te houden. Zo zijn we een steunpilaar voor iedereen die actief is in de bhv”, vertelt Barry van Straaten, sinds 2021 medewerker support bij het NIBHV.
“Bhv zit heel dicht bij de professionele hulpverlening, en als NIBHV zijn we richtinggevend in de kwaliteitsnormen voor de bhv-organisaties en bedrijfsnoodorganisaties van Nederlandse werkgevers”, vult Pulleman aan. “We vertalen de uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek naar de les- en leerstof voor bhv-opleiders en -instructeurs. Via onze samenwerking met het Oranje Kruis, het Rode Kruis en de Reanimatieraad zijn we ook nauw betrokken bij onder meer de richtlijnen voor instructeurs van bhv- en EHBO-opleidingen.”
Digitalisering als succesfactor
Het NIBHV ondersteunt bedrijfshulpverleners om hun werk goed te doen, zodat de werkomgeving in Nederland steeds veiliger wordt. Van Straaten ziet kwaliteitsborging en digitalisering als belangrijke pijlers van het succes van het NIBHV. “We zijn een marktleider in bhv-certificering, en we zetten steeds stappen vooruit met de digitalisering van onze producten en diensten. In 2011 startten we ons digitale portaal voor opleiders en instructeurs, en in 2020 lanceerden de we de vernieuwde e-learning voor cursisten. We zijn altijd bezig om de online dienstverlening verder te verbeteren.”
“Digitalisering is een continu proces”, zegt ook Wetzel. “De feedback van opleiders, instructeurs en cursisten geeft waardevolle input om onze systemen en service actueel te houden. Daarnaast kijken we steeds naar de mogelijkheden om lesmaterialen en kennisdocumenten te digitaliseren, zoals recent voor de cursus coördinator/hoofd bhv.”
Pulleman ziet daarbij ook kansen om via digitale leeromgevingen meer maatwerk te leveren. “Sommige cursisten willen alle onderdelen van een online programma van begin tot einde doorlopen. Maar je kunt ook eerst toetsen van welke onderwerpen een cursist al goed op de hoogte is, en vervolgens alleen uitgebreide lesstof aanbieden over thema’s waarover nog relatief weinig kennis is. Zo’n adaptieve leeromgeving maakt een herhalingscursus minder tijdsintensief.”
Nieuwe ontwikkelingen: aan de slag
De samenwerking met partners zoals het NIPV en Brandweer Nederland zorgt ervoor dat nieuwe ontwikkelingen een plek krijgen in de les- en leerstof voor bhv’ers. “De resultaten van wetenschappelijke onderzoeken vertalen we naar cursussen, handreikingen en kennisdocumenten”, vertelt Pulleman. “Zo was een praktijkonderzoek over rookontwikkeling na een brand in 2022 een belangrijke aanvulling op onze les- en leerstof. Bhv’ers zijn gewend om in actie te komen bij een calamiteit. Maar we weten sinds het onderzoek dat onzichtbare rook vele malen giftiger is dan de rook die je na een brand duidelijk ziet. Als bhv-organisatie moet je je goed bewust zijn van deze risico’s, en nagaan of de geplande bhv-inzet wel adequaat is voor deze situaties.”
Het NIBHV deelt de kennis niet alleen via les- en leermiddelen en andere publicaties, maar ook via adviestrajecten. Pulleman: “We adviseren de laatste jaren steeds meer grote organisaties over de opzet en doorontwikkeling van een bhv- of bedrijfsnoodorganisatie. Het gaat bijvoorbeeld om universiteiten, penitentiaire inrichtingen en bedrijven met een hoog veiligheidsrisico. Onze experts denken vanuit een onafhankelijke positie mee over scenario’s waarop je je wilt voorbereiden en over mogelijke verbeteringen in je organisatie. Daarbij maken we gebruik van de inzichten uit wetenschappelijk onderzoek, maar ook van de praktijkervaringen van opleiders en instructeurs.”
Trends en uitdagingen
Er zijn in de bhv en de brand- en arbeidsveiligheid veel ontwikkelingen geweest in de 25 jaar dat het NIBHV nu actief is. De noodzaak om een balans te vinden tussen theorie en praktijk is onveranderd, benadrukt Pulleman. “Het NIBHV borgt de kwaliteit van de kennis die bhv’ers, EHBO’ers, bhv-ploegleiders, coördinatoren bhv, preventiemedewerkers en bedrijfsdeskundigen nodig hebben. Maar herhalingscursussen met praktische oefeningen zijn ook essentieel. Hoe vaker je de theorie meekrijgt, hoe beter je je kennis ook kunt toepassen in de praktijk. Praktijkoefeningen helpen om je goed voor te bereiden op spannende situaties, zoals een reanimatie.”
Pulleman ziet ook dat een aantal uitdagingen voor de bhv-organisatie van alle tijd zijn. Hij noemt als voorbeelden de vergrijzing onder bhv’ers en het personeelsverloop in organisaties. “Naarmate we allemaal meer thuiswerken, wordt het steeds belangrijker om goed te letten op de bhv-bezetting. Hoe zorg je dat er altijd voldoende bhv’ers aanwezig zijn op locatie? Weten alle bhv’ers wat er van hen wordt verwacht bij een incident, en zijn ze geoefend om dan de juiste acties te ondernemen? Bhv’ers zijn steeds meer coaches geworden die zorgen dat collega’s in actie komen. De tijd dat je 1-1-2 belde en verder afwachtte, is echt voorbij. Het goede nieuws is dat er op de werkvloer vaak veel meer hulp is te mobiliseren dan je misschien denkt.”
Responsible care
Wetzel, Van Straaten en Pulleman hebben een lange staat van dienst in de wereld van bhv en brand- en arbeidsveiligheid. Wat maakt het werkveld van het NIBHV zo interessant?
“De intrinsieke motivatie van mensen die zich bezighouden met veiligheid op de werkvloer”, antwoordt Pulleman. “De meeste mensen die actief zijn in een bhv-organisatie of een bedrijfsnoodorganisatie zijn enorm gemotiveerd om anderen te helpen, en combineren een taak als bhv’er met een drukke agenda. We zien daarnaast bij veel organisaties dat directies de arbeidsveiligheid echt goed willen regelen, en zich aangesproken voelen door het beginsel van responsible care. Er zijn natuurlijk altijd bedrijven die de naleving van de Arbowet vooral als een kostenpost zien. Maar er is een steeds sterker besef dat een veiligheidsincident verstrekkende gevolgen kan hebben. Voor het welzijn van medewerkers én de financiële positie van het bedrijf.”
Volgens Wetzel maakt ook de ambitie om altijd door te werken aan kwaliteitsverbeteringen het werk van het NIBHV afwisselend, interessant en inspirerend. “Het supportteam krijgt veel feedback van opleiders, instructeurs en cursisten. Bijvoorbeeld over het digitale portaal en de online materialen. Dat motiveert om continu een flow van goede producten te leveren die aansluiten bij de situatie en wensen van onze klanten. En voorbeeld: in 2021 is de e-learning flink geactualiseerd, wat veel mensen – die vanwege de coronacrisis thuiswerkten – aansprak.”
“Het is heel mooi om bij te dragen aan de bewustwording dat bhv belangrijk is”, voegt Van Straaten toe. “Door bhv bij mensen bekend te maken, kun je letterlijk mensenlevens redden. We hebben bij het NIBHV de waarde van bhv eens van heel direct meegemaakt: tijdens een teamuitje kreeg een collega een hartaanval, en dankzij de aanwezige bhv’ers is hij met succes gereanimeerd.” Alle medewerkers van het NIBHV zijn bhv-opgeleid en volgen jaarlijks een herhalingscursus.
Bhv als kans
Werkgevers zijn nu eenmaal verplicht om te voldoen aan de Arbowetgeving en daarvoor een bhv-organisatie in te richten. Het NIBHV laat naast de verplichtingen ook de kansen zien. “Je wilt toch dat mensen op de werkvloer adequaat handelen als er iets aan de hand is? Hoe mooi is het om als bhv’er iemand te helpen in een noodsituatie?”, aldus Pulleman. “Bhv’ers nemen hun kennis en kunde trouwens ook mee naar huis, wat bijdraagt aan een parate, veilige en weerbare samenleving.”
Met alle ontwikkelingen van nu is het een grote uitdaging om als organisatie daadwerkelijk aan de slag te gaan met een veilige werkomgeving. Pulleman: “Hoe houdt de bhv-organisatie rekening met de risico’s van rookverspreiding na een brand? Ben je voorbereid op de mogelijke veiligheidseffecten van de energietransitie, zoals de opmars van elektrische auto’s en zonnepanelen? Wat doe je om de weerbaarheid van je organisatie te versterken, en wat betekent dat voor de bhv?”
Bhv is voor iedereen
De afgelopen tien jaar heeft het NIBHV veel geïnvesteerd in digitalisering, en daardoor ontstaan nu nieuwe kansen om organisaties nog beter van dienst te zijn, zegt Van Straaten. “Data uit de online les- en leermiddelen leggen de basis om cursussen steeds meer gepersonaliseerd te maken. Daarnaast kunnen we trends in thema’s en sectoren in beeld brengen. Welke onderwerpen vinden cursisten het moeilijkste? Welke branches scoren bovengemiddeld als het gaat om het gebruik van e-learnings?”
Wetzel: “Een veilige werkomgeving is zo belangrijk, en eigenlijk zou iedereen de basisbeginselen van bhv moeten kennen. Ook in je thuissituatie is het waardevol om bijvoorbeeld te weten hoe je kunt reanimeren en hoe je moet handelen bij een klein brandje. Als het NIBHV de inzichten over bhv in the picture blijft zetten, dan weet ik zeker dat we de komende jaren nog veel meer bijzondere jubilea vieren.”