Ontruimen is een van de kerntaken van elke bhv-organisatie. Maar door onder andere flexwerken en een teruglopende bezettingsgraad op kantoor zijn er minder bedrijfshulpverleners. Dit dwingt bedrijven na te denken over het anders organiseren van ontruimingen in noodsituaties. Een van de oplossingen is alle medewerkers een basiscursus ontruimen geven.
Speciaal voor dit doel ontwikkelde het NIBHV een e-learning-module voor het ontruimen van een pand: ‘Iedereen ontruimer’. Hoe werkt dit in de praktijk? Haaglanden Medisch Centrum (HMC) deed mee aan een pilot. We namen er een kijkje.
Hoe pakt Haaglanden Medisch Centrum het aan?
Bij Haaglanden Medisch Centrum is het opleiden van alle medewerkers voor hun rol bij ontruiming al enkele jaren praktijk. Tot voor kort verzorgde HMC de scholing zelf via Teams-meetings, maar sinds begin dit jaar maakt de ziekenhuisgroep in Den Haag en omgeving ook gebruik van de e-learning-module die door het NIBHV is ontwikkeld.
Jerry Kuijpers, afdelingsmanager beveiliging en bedrijfshulpverlening: “We zochten naar een nieuwe methode voor kennisoverdracht, omdat het aanbieden van cursussen via Teams allerlei praktische bezwaren heeft en bijna niet meer is te organiseren. Los van het feit dat het met de drukke werkroosters heel moeilijk is om op de geplande momenten de mensen bij elkaar te krijgen, sta je als instructeur soms ook vier keer per dag hetzelfde verhaal te vertellen. Dat moet slimmer kunnen. Dankzij de e-learning-module, die deel uitmaakt van de eigen digitale leeromgeving van HMC, kan iedereen nu op zijn of haar eigen moment de lesstof tot zich nemen.”
Wat zijn de uitdagingen?
Haaglanden Medisch Centrum heeft drie ziekenhuislocaties (Bronovo en Westeinde in Den Haag en Antoniushove in Leidschendam) en daarnaast een gezondheidscentrum in Wassenaar en een logistiek centrum. Het totale personeelsbestand telt 4500 medewerkers, die in principe allemaal een basiscursus ontruimen krijgen en ook jaarlijks een ontruiming oefenen.
Jerry Kuijpers vervolgt: “De grootste uitdagingen hebben we op onze ziekenhuislocaties in de avonden, nachten en weekenden, wanneer de personele bezetting aanmerkelijk lager is dan overdag. Dat bracht ons jaren geleden al tot het besluit álle medewerkers ontruimingskennis bij te brengen, zodat ze bij het in veiligheid brengen van kwetsbare minder zelfredzame patiënten niet hoeven wachten op bhv’ers, maar zelf weten via welke routes en naar welke verzamelplaatsen patiënten kunnen worden verplaatst als een afdeling moet worden ontruimd. De intentie is niet om van iedereen een bhv’er te maken, maar om alle medewerkers met gerichte kennis beter te faciliteren voor hun eigen rol bij een ontruiming.”
Grotere kans op incidenten
Een reden voor HMC om de opleiding strakker en slimmer te organiseren, is volgens Kuijpers dat HMC Westeinde aan de vooravond staat van een grote renovatie; voor de bedrijfshulpverlening en beveiliging een reden voor grotere paraatheid en geoefendheid.
Jerry Kuijpers: “HMC Westeinde heeft 350 bedden en met alle poliklinische functies hebben we op piekmomenten soms 2600 patiënten en bezoekers in huis. Als straks aannemers op verschillende plaatsen in het ziekenhuis aan het werk zijn met apparatuur, is het risico op incidenten groter. Bovendien zijn sommige etages straks bouwplaatsen, terwijl op etages daaronder en daarboven de patiëntenzorg doorgaat. De bereikbaarheid van afdelingen voor bhv’ers kan daardoor lastiger zijn.”
Nieuwe inzichten brand- en rookverspreiding
“Een andere reden om alle medewerkers tot ontruimer op te leiden, zijn nieuwe inzichten in ontruiming in relatie tot brand en rookverspreiding”, gaat Kuijpers verder. “Als gevolg van onderzoeken hiernaar door het NIPV is het ontruimingsprotocol aangepast en ontruimen we bij brand niet naar één brandcompartiment verder, maar twee brandcompartimenten verder. Dat wil zeggen dat de afstanden bij ontruiming groter worden, zodat meer handjes nodig zijn om alle patiënten tijdig naar die veilige locatie te brengen.”
Meerjarig oefenplan
HMC wil dit jaar al zijn medewerkers via de e-learning ‘Iedereen ontruimer’ hebben opgeleid. Jerry Kuijpers en zijn staf werken nog aan het opzetten van een meerjarig oefenplan om de kennis en ervaring met het ontruimen op peil te houden.
“Voor de meest kritische afdelingen, de operatieafdeling en intensive care, hebben we al een oefenplan. Nu willen we ook voor de verpleegafdelingen en overige ziekenhuisonderdelen het oefenen planmatig en structureel op de agenda zetten. Dat blijft uitdagend, omdat we voor het organiseren en uitvoeren van een praktijkoefening altijd afhankelijk zijn van de actuele situatie op de betreffende afdeling.”
Kennis up-to-date houden
“Een ziekenhuis is een zeer dynamische omgeving, waar geen twee dagen hetzelfde verlopen, wat betreft aanwezigheid van medewerkers en planning”, besluit Kuijpers. “Maar voor het up-to-date houden van de kennis is het wel belangrijk dat alle afdelingen jaarlijks een oefenmoment organiseren en dat de e-learning iedere drie jaar integraal wordt herhaald. Omdat er in een ziekenhuis behoorlijk wat verloop is, borgen we dat door ook alle nieuw instromende collega’s direct de e-learning te laten volgen, als onderdeel van hun interne opleiding voor de afdeling waar ze werken.”