Techbedrijf ASML vernieuwde de bedrijfsnoodorganisatie, die sturing geeft aan zo’n 500 bhv’ers. Rudy Kolsters, manager van de bedrijfsnoodorganisatie van ASML, vertelt over de aanleiding voor de vernieuwing én de resultaten en lessen die ASML heeft geleerd.
In grote organisaties met speciale veiligheidsrisico’s, zoals laboratoria, is de bedrijfshulpverlening vaak een onderdeel van een bedrijfsnoodorganisatie. Ook bij techbedrijf ASML zijn bhv’ers actief vanuit de bedrijfsnoodorganisatie, waarin alle maatregelen rond de omgang met calamiteiten zijn samengebracht.
“Op de hoofdlocatie van ASML in Veldhoven zijn dagelijks ongeveer 18.000 mensen aan het werk in fabrieken, logistieke gebouwen en kantoren”, vertelt Rudy Kolsters, manager van de bedrijfsnoodorganisatie van ASML. “In de vernieuwde bedrijfsnoodorganisatie, die sinds januari 2025 operationeel is, zijn in totaal ongeveer 500 bhv’ers actief. Daarnaast beschikken we over een team van tien rapid responders, die 24 uur per dag in tweetallen op de locatie aanwezig zijn om de veiligheid te garanderen. Verder zijn een Incident Command Leader en een verpleegkundige onderdeel van de bedrijfsnoodorganisatie.”
Toekomstbestendige bhv
Kolsters ging ruim zeven jaar geleden aan de slag als specialist Health, Safety and Environment (HSE) en als hoofd van de bedrijfsnoodorganisatie. “Er was toen een bedrijfsnoodorganisatie die sterk bhv-gericht was. De vraag was of dit voldoende toekomstbestendig zou zijn. Bij ASML moet je rekening houden met een alsmaar toenemend aantal transportbewegingen rond de fabrieken en met een groeiend aantal mensen dat op de locatie werkzaamheden uitvoert. Daardoor veranderen de risico’s, vooral als het gaat om medische incidenten. De wens was om de bedrijfsnoodorganisatie robuuster te maken.”
Met welke uitdagingen ging Kolsters in 2017 aan de slag om de bedrijfsnoodorganisatie opnieuw in te richten? “In de fabrieken in Veldhoven zijn veel cleanrooms met daarboven technische ruimtes. Dat zijn bijzondere omgevingen. Stel dat een monteur van een aannemer daar werkt en er gebeurt iets, wat is dan onze aanpak? Ook samen met de veiligheidsregio zagen we verbeterpunten op het terrein, waar we zo’n veertig gebouwen hebben. Is de bewegwijzering overal goed op orde? Tegelijkertijd was het natuurlijk duidelijk dat de overheid steeds meer verwacht dat organisaties zelfredzaam zijn. Wat hebben we daarvoor nodig?” In samenwerking met NIBHV ontwikkelde Kolsters een ‘bhv-plus-organisatie’.
Vooronderzoek
ASML nam zeven jaar later, in 2024, het initiatief om de bedrijfsnoodorganisatie verder door te ontwikkelen. Het vernieuwingstraject bestond uit drie fasen. Kolsters: “Falck (leverancier van brandweerzorg, red.) deed voor ons onderzoek naar de ervaringen van de zeven jaar ervoor, de scenario’s voor de toekomst en de mogelijkheden om de bedrijfsnoodorganisatie te versterken. Waar staan we, waar willen we naartoe, en welke bedrijfsnoodorganisatie is daarvoor nodig?”
Inrichting bhv-organisatie
Een van de scenario’s was om het aantal bhv’ers te laten meegroeien met de uitbreiding van de organisatie. “Daarvoor zou een exponentiële groei van de bhv-organisatie nodig zijn. Het is de vraag of dat in de praktijk goed werkbaar zou zijn. We kozen daarom voor een scenario waarin we het aantal bhv’ers niet substantieel uitbreiden, maar aanvullen met een zogeheten rapid responder-team dat altijd aanwezig is en dat in staat is om een scala aan kleinschalige incidenten op te lossen.”
NIBHV adviseerde ASML over de vernieuwde opzet van de bedrijfsnoodorganisatie. Het uitgangspunt is dat de 500 bhv’ers extra worden opgeleid en het EHBO-diploma van het Oranje Kruis behalen. Zogenoemde gebiedscoördinatoren zijn ervoor verantwoordelijk dat er voldoende bhv-capaciteit is voor de drie soorten fabrieken in Veldhoven: de gebouwen waar onderzoek plaatsvindt, gebouwen waar zogeheten twinscanmachines in gebruik zijn, en gebouwen waar de allernieuwste apparatuur staat.
Wat doen de rapid responders
Kolsters: “De tien rapid responders vervullen ook de functies van bhv-ploegleiders en preventiemedewerkers, en sturen de verpleegkundige op de locatie aan”, vertelt Kolsters over het rapid responder-team, dat is toegevoegd aan de bhv-organisatie. “Het team beschikt over een speciaal voertuig met middelen om op te treden bij calamiteiten, bijvoorbeeld bij incidenten waarbij gassen of chemische stoffen vrijkomen.”
Een belangrijk aandachtspunt bij de vernieuwing van de bedrijfsnoodorganisatie gaat over de capaciteiten, taken en verantwoordelijkheden van het rapid responder-team. “De rapid responders doen eenvoudige medische handelingen zoals het aanleggen van een verband van iemand die van een fiets is gevallen. Daarnaast werken ze samen met bhv’ers bij een ontruiming of reanimatie. Verder zijn rapid responders het eerste aanspreekpunt bij incidenten waarbij externe hulpdiensten, zoals de ambulance en brandweer, zijn betrokken. Ze zijn bovendien voorbereid op uitzonderlijke situaties die impact kunnen hebben op de bedrijfsnoodorganisatie. Denk aan een demonstratie op ons terrein, extreme sneeuwval of een ernstig incident op de snelweg naast onze locatie.”
In-company-trainingen voor bhv’ers
De overstap naar een in-company-bhv-opleiding was een ander speerpunt van het vernieuwingstraject. “We hebben een nieuwe opleider geselecteerd, die verschillende ASML-specifieke trainingen en -oefeningen verzorgt. Er vinden onder andere elke maand onaangekondigde oefeningen plaats met een situatie die zich zou kunnen voordoen op een van onze locaties, zoals een lekkage in een chemicaliënkluis. Een extra voordeel van de in-company-opleidingen is dat bhv’ers nu trainen en oefenen met de middelen die we in de praktijk ook gebruiken, zoals onze portofoons en AED’s.”
Start op 1 januari 2025
ASML werkt sinds 1 januari 2025 met de vernieuwde bedrijfsnoodorganisatie. Al na drie maanden zijn de positieve resultaten zichtbaar, zegt Kolsters. “De aanwezigheid van de verpleegkundige en EHBO-getrainde bhv’ers zorgt ervoor dat er veel minder vaak – onnodig – een ambulance wordt gebeld. Daarnaast merken we dat er op de werkvloer meer awareness is over bijvoorbeeld de vluchtwegplannen.”
In samenwerking met NIBHV en B&V Partners in Veiligheid worden de rapid responders opgeleid om reanimatietrainingen te geven aan ASML-medewerkers. “Er is een sterk veiligheidsbewustzijn binnen ASML en veel medewerkers willen adequaat kunnen handelen in een noodsituatie. Met de reanimatietrainingen gaat de bedrijfsnoodorganisatie dit faciliteren.”
De bedrijfsnoodorganisatie is intern goed zichtbaar, en er is veel draagvlak voor, voegt Kolsters toe. “De activiteiten van bhv’ers dragen hieraan bij. We gaan ervan uit dat iedere medewerker minimaal één keer per jaar een ontruimingsoefening meemaakt. Vanwege de veranderingen in de organisatie betekent dit dat er gemiddeld tachtig ontruimingsoefeningen per jaar plaatsvinden. Daarmee laten we de gehele organisatie het werk van de bhv zien.”
Adviezen aan andere organisaties
Welke adviezen heeft Rudy Kolsters aan andere organisaties die bezig zijn met de opstart of de vernieuwing van de bedrijfsnoodorganisatie? “Probeer om uit je comfortzone te stappen, en om goed na te denken over complexe scenario’s. Bereid je voor op allerlei situaties, ook al zijn het calamiteiten die je liever niet onder ogen ziet.”
Kolsters benadrukt ook het belang van bedrijfsdeskundigheid. “Leun niet achterover vanuit de verwachting dat als het misgaat, de externe hulpdiensten het wel oplossen. Je kunt als organisatie al veel zelf regelen voor de veiligheid van medewerkers, zonder dat bhv’ers worden blootgesteld aan gevaar. De inzet van hulpdiensten werkt bovendien alleen goed als je vanuit je organisatie de juiste guidance geeft. Jij kent de situatie ter plekke het allerbeste, en het is essentieel dat de ambulance of brandweer daarover de juiste informatie krijgt.”
ASML heeft in afstemming met de veiligheidsregio een werkwijze voor de opvang en begeleiding van hulpdiensten uitgewerkt. “Een hulpdienst wordt bij de toegang tot ons terrein opgevangen, en begeleid tot aan het gebouw waar het incident is. De rapid responders en Incident Command Leader treden daar als bedrijfsdeskundigen op. Dat wordt door de hulpdiensten enorm gewaardeerd.”
Profiel ASML
ASML is een internationaal toonaangevend techbedrijf dat machines maakt voor de productie van computerchips. De chips worden gebruikt in onder meer auto’s, computers, mobiele telefoons, zonnepanelen en medische apparatuur. Bij ASML werken wereldwijd ruim 42.000 medewerkers, waarvan bijna 30.000 in Nederland. Naast het hoofdkantoor in Veldhoven heeft ASML vestigingen elders in Europa, in de Verenigde Staten en in Azië.