Stefan Zwaard van de Haagse Hogeschool mag zich de beste bhv-ploegleider van 2025 noemen. Hij sleepte de titel in april in de wacht tijdens de BHV-wedstrijddag van VZBI, de Vereniging Zelfbescherming Bedrijven en Inrichtingen. Hoe kijkt hij hier op terug?
“Ons doel was niet om een prijs te winnen, we wilden als bhv-team vooral oefenen en een gezellige dag met elkaar hebben. Het was dan ook een zeer positieve verrassing dat we twee prijzen binnenhaalden: voor het bhv-team en voor de bhv-ploegleider”, zegt Stefan Zwaard, ploegleider van het bhv-team van de Haagse Hogeschool.
“Er zit natuurlijk een relatie tussen het functioneren van een team en een ploegleider. Als ploegleider ben je bezig om overzicht te houden en de belangrijkste stappen te bepalen, maar de bhv’ers zijn je oren en ogen op de locatie. Andersom is het bhv-team gebaat bij de aansturing van de ploegleider die het overzicht bewaart. De twee awards zijn een bevestiging dat we op de goede weg zijn.”
BHV-wedstrijd sinds 1998
Stefan en zijn bhv-team ontvingen de prijzen op 10 april 2025 tijdens de BHV-wedstrijddag. De wedstrijd, die de Vereniging Zelfbescherming Bedrijven en Inrichtingen (VZBI) sinds 1998 op deze manier organiseert, daagt bhv’ers op een sportieve manier uit om te oefenen met uitdagende scenario’s en om te leren van de bhv-teams van andere organisaties.
“Een onverwachte bonus van onze deelname aan de BHV-wedstrijd is dat de bedrijfshulpverlening en de omgang met noodsituaties daarmee extra onder de aandacht komen van de organisatie. Zo heb ik na het nieuws over de prijzen al diverse collega’s gesproken die bhv’er willen worden, en studenten die een EHBO-cursus willen volgen.”
Intensief oefenen met scenario’s
Op de BHV-wedstrijddag oefenen teams met gemiddeld vijf bhv’ers (inclusief één ploegleider) met realistische situaties. Zwaard: “Ons team bestond uit vier bhv’ers, afkomstig van verschillende afdelingen. Het is zeer leerzaam én leuk om een dag lang samen intensief te oefenen met doordachte scenario’s. Het is een geweldige manier om je als gemotiveerde bhv’er verder te ontwikkelen.”
De 29 deelnemers aan de BHV-wedstrijddag 2025 oefenden met in totaal zestien casussen. Zwaard herinnert zich een afwisseling van complexe en relatief eenvoudige situaties. “De casus over de reanimatie van een baby vond ik het spannendste. Ook al weet je dat het een oefening is, toch voelt het heel realistisch. Zeker vanwege het zeer overtuigende acteerwerk. Verder zijn veel casussen een stuk complexer dan je op het eerste gezicht misschien denkt. Zo was er een reanimatie van een slachtoffer met een glaswond in het gezicht. Hoe ga je dan beademen?”
Van elkaar leren
Zwaard noemt ook de kruisbestuivingen tussen de deelnemende teams een interessant onderdeel van de wedstrijddag. “Elke organisatie is natuurlijk uniek, maar er valt zoveel te leren van elkaars oplossingen. Ik zag bijvoorbeeld EHBO’ers in elkaars tas kijken, om inzichten over de toepassing van materialen en werkwijzen uit te wisselen.”
Koos Pulleman, directeur van het NIBHV, overhandigde in Zoetermeer de prijs voor de beste ploegleider aan Zwaard. Hoe verklaart Zwaard zijn succes? “Het team heeft hierbij een grote rol gespeeld. De onderlinge communicatie verliep goed: we stonden allemaal open voor elkaars input. We hadden een scherp oog voor de traditionele richtlijnen voor taakverdeling en overzicht. De flow was goed: van de ontvangst van de melding en de vaststelling van een plan van aanpak tot de afhandeling en evaluatie van het incident. Daardoor kwam iedereen tot zijn recht, en kon ik de juiste mensen de juiste taak geven.”
Risico’s in laboratoria
Zwaard is actief op de locatie van de Haagse Hogeschool in Delft, waar de technische studierichtingen zijn gevestigd. “In de gebouwen zijn laboratoria en werkruimten gevestigd met bijzondere risico’s. Er staan bijvoorbeeld draaibanken, metaalpersen en lasersnijders. Daarnaast is er sprake van grootschalige lithiumopslag, en wordt er gewerkt met chemicaliën. Onder de twintig bhv’ers op de locatie is gelukkig veel specialistische kennis. Zo is een groot deel van de labbeheerders ook bhv’er.”
“Een oefening is altijd waardevol. Als het goed gaat, dan is het een bevestiging dat je je werkwijze op orde hebt. Als er zaken misgaan, dan ben je in de gelegenheid om processen aan te scherpen”, zegt Zwaard over het belang van oefeningen voor zijn bhv-taken. “Van de BHV-wedstrijddag neem ik onder andere mee dat het van het grootste belang is om een totaaloverzicht te krijgen, en om actief te checken of je alles hebt gezien. Wat ook goed werkt, is om concrete taken te verdelen. Dat voorkomt een omstandereffect. Daarbij is het ook belangrijk om duidelijk naar elkaar te bevestigen wat je hebt afgesproken.”
Gebruik van checklists
Zwaard is ook een voorstander van het gebruik van checklists, en bhv-oefeningen ondersteunen de continue verbetering daarvan. “In een van de oefenscenario’s merkte de instructeur op dat we na een brandmelding een belangrijke stap hadden overgeslagen. We hadden telefonisch de hulpdiensten ingeschakeld en we waren bezig om de brand te blussen en een slachtoffer te verzorgen. Maar we waren in alle drukte vergeten om de handbrandmelder te activeren. Ik heb na de wedstrijddag meteen mijn checklist geactualiseerd.”
Scherp zijn én blijven
De BHV-wedstrijddag is een initiatief van VZBI, een Nederlandse vereniging die organisaties (met name in de regio Haaglanden) adviseert over veiligheidsvraagstukken en arbeidsomstandigheden, met een focus op bedrijfshulpverlening en zelfredzaamheid. De BHV-wedstrijddag is een van de activiteiten van de vereniging. Het event stelt bhv-teams in staat om zichzelf langs de meetlat te leggen. Daarnaast staat de dag in het teken van ontmoeting en kennisuitwisseling. De deelnemers leren door het uitvoeren van praktijkscenario’s, maar ook van de gesprekken met collega-bhv’ers en met experts.
Lion, G4S, Dag van de BHV en het NIBHV zijn partners van VZBI en daarmee van de BHV-wedstrijddag. Het NIBHV vraagt daarbij aandacht voor de sleutelrol van ploegleiders, die bij de bhv-inzet een cruciale schakel zijn. De ploegleider is verantwoordelijk voor de aansturing van bhv’ers, de coördinatie van acties, en de overdracht aan externe hulpverleners. Deze taken vereisen onder andere sterke communicatieve vaardigheden. In de casussen die de deelnemers aan de BHV-wedstrijddag oefenen, is de communicatie dan ook een terugkerend thema.
‘Waardevolle oefening’
Zwaard noemt de BHV-wedstrijddag ‘de meest waardevolle oefendag van de afgelopen jaren’. “Veel inzichten die ik meeneem van de dag zijn niet zozeer nieuw. Je weet als bhv-ploegleider best dat je aan de lat staat om overzicht te houden en om aannames te challengen. Maar er is een verschil tussen weten wat je te doen staat en de uitgangspunten consequent toepassen. Is een ontruimde verdieping echt leeg? Is de situatie daadwerkelijk veilig? Is EHBO voldoende, of is er toch professionele hulpverlening nodig? De wedstrijddag maakt je er weer even heel bewust van dat je als bhv’er scherp moet zijn én blijven.”
Wie is Stefan Zwaard?
Stefan Zwaard is onderzoeker en docent aan de Haagse Hogeschool. Daarnaast is hij manager van twee computerlaboratoria en een serverruimte van de Haagse Hogeschool in Delft, waar hij ook zorgt voor de veiligheidsinstructies voor nieuwe studenten. In 2016 startte hij naast zijn studie als parttime labassistent bij de Haagse Hogeschool, en werd hij ook bhv’er. Sinds 2019 werkt hij fulltime bij de onderwijsinstelling, en sinds 2023 is hij een van de drie bhv-ploegleiders die actief zijn op de locatie in Delft.